Hoorde hij het nu goed? Vrijwel altijd wordt Johan om 07.00 uur wakker met het nieuwsbericht op de wekkerradio. Zo ook op deze ochtend van de 5e maart 2021. Hij moet het haast wel gedroomd hebben. Dit kan toch niet waar zijn. Het tegendeel bleek echter het geval. Zijn oren en tegenwoordigheid van geest bedrogen Johan niet. Koning Willem-Alexander is de avond ervoor tijdens een late jachtpartij op zijn landgoed in Apeldoorn om het leven gekomen door een val van zijn paard.

De nieuwslezer las het bericht onbewogen voor. Maar na het weerbericht barstten de reacties los op de radio. Natuurlijk was daar eerst premier Mark Rutte die sprak van een harde klap voor het gehele koninkrijk der Nederlanden. Johan kon het nog steeds niet geloven. De morele val van Willem-Alexander begon enkele maanden terug met zijn wel heel ongelukkig geplande vakantie in Griekenland die op last van de sociale media al na een dag werd stopgezet. Ondanks een groots opgezet charmeoffensief, waarbij openlijk spijt werd betuigd door het koningspaar, lukte het niet om het tij te keren. De publieke opinie had zich tegen de vorst en het instituut waar hij symbool voor staat gekeerd en de afkeer werd alleen maar groter nadat het tv-programma Zembla de affaire rond zijn jachtgebied in het Apeldoornse bosgebied recentelijk had opgerakeld. ‘Mag koning Willem-Alexander een bosgebied bij Apeldoorn ieder jaar maandenlang afsluiten voor jachtpartijen?’, was toen de vraag die Faunabescherming deed besluiten gerechtelijke stappen te ondernemen. In een niet eerder geopenbaarde beschikking waarin de koning 4,7 miljoen euro natuursubsidie wordt toegekend, blijkt de overheid op geen enkele manier te onderbouwen waarom hij die vrijheid krijgt. Volgens minister Carola Schouten is Faunabescherming niet ontvankelijk, maar daar namen de natuurbeschermers onder aanvoering van de bekende actievoerder Harry Voss geen genoegen mee. Op de dag van het jachtgeluk sleepte de zaak zich nog steeds voort.

Dit viel zelfs door de gladde Rutte niet meer recht te zetten. In de politiek gingen ook steeds meer stemmen op om het koningshuis aan een ‘herwaardering’ te onderwerpen. De discussies laaiden zo hoog op dat de positie van Willem-Alexander zelfs tot een verkiezingsthema uitgroeide. De SP, de partij die altijd lafhartig had gezwegen over het partijstandpunt met betrekking tot de monarchie, durfde het eindelijk en als eerste aan om zich duidelijk uit te spreken over de ‘toekomst’ van de monarchie. Afschaffen wanneer Willem-Alexander komt te overlijden of besluit om het voor gezien te houden. Dochter Amalia en haar jongere zusters zouden daardoor als normale tieners hun leven kunnen inrichten. Ze hoefden dus geen rekening meer te houden met erfelijke koninklijke taken. GroenLinks en de PvdA gingen daar schoorvoetend in mee. Bij Geert Wilders was het voortschrijdend inzicht tot veel grotere wasdom gekomen. ‘Stoppen met dat achterhaalde sprookjesgedoe, en wel onmiddellijk. Dit valt niet meer uit te leggen aan de hardwerkende belastingbetalers ’, blafte hij tijdens een recent debat in de Tweede Kamer in de richting van premier Rutte. Na veel wikken en wegen besloot het kabinet om de vraag ‘hoe nu verder met de monarchie?’ over de verkiezingen van 17 maart heen te tillen. Mede uit piëteit jegens de nabestaanden. Maar toen zelfs Rutte’s eigen VVD en het CDA tot het besef kwamen dat dit wellicht het juiste moment was voor een herinrichting van de Nederlandse staat, was wel duidelijk welke kant het op zou gaan. Amalia was immers nog geen achttien jaar en om Maxima voor de tussen liggende tijd als regent aan te stellen, zag eigenlijk niemand zitten. Zelfs de immer zo koningsgezinde SGP niet. Een meisje van net achttien jaar op de troon was ook geen vrolijk perspectief. De geschiedenis heeft nu eenmaal een bepaalde loop genomen die niemand had voorzien, maar dat er nu maar op één manier gehandeld kon worden, daar waren alle partijen het wel over eens. De monarchie stopte hier. Leve de Republiek. Alleen was de vraag hoe deze precies ingevuld moest worden.

Johan was nuchter genoeg om te beseffen dat dit een passende uitweg was voor het dilemma waar hij zichzelf voor gesteld had. Maar hij had het uiteraard graag anders gezien. Het Nederlandse Oranje-voetbalshirt was geen punt van discussie meer. De KNVB besloot een nieuw shirt te laten ontwerpen met als centrale kleuren rood, wit en blauw. Kort daarvoor hadden Johan en Jeannette hun definitieve standpunt over raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt op schrift gesteld en naar de media gestuurd. De ware vader des vaderlands was als eretitel wellicht te hoog gegrepen voor zijn legendarische voorvader, maar als nationale verbinder tussen de provinciën heeft hij zeker een cruciale rol gespeeld in de geschiedenis en ontwikkeling van het Nederland in wording. Wat hem betreft moet Johan van Oldenbarnevelt die plek in de historie officieel toegewezen krijgen. Daarover zou hij graag nog eens in gesprek gaan met de nu demissionaire premier. Maar nu lag uiteraard alles heel anders. Wat wordt bij voorbeeld Rutte’s rol in de Nieuwe Republiek der Nederlanden? Johans gedachten dwaalden af naar de laatste dodenherdenking op de Dam in Amsterdam waar Willem-Alexander koningin Wilhelmina bekritiseerde vanwege haar optreden tijdens de Tweede Wereldoorlog. De koning sprak daar over de Jodenvervolging en hoe die geleidelijk opkwam tijdens de bezetting. Hij bracht in herinnering dat Sobibor begon in het Vondelpark. ‘Met een bordje: Voor Joden Verboden. Toen de koning zich terug¬kijkend hardop verbaasde dat maar weinigen zich daartegen verzetten, stipte hij ook de rol aan van zijn overgrootmoeder, koningin Wilhelmina. ‘Medemensen, medeburgers in nood, voelden zich in de steek gelaten, onvoldoende gehoord, onvoldoende gesteund, al was het maar met woorden. Ook vanuit Londen, ook door mijn overgrootmoeder, toch standvastig en fel in haar verzet. Het is iets dat me niet loslaat’. Met deze welgekozen woorden maakte de koning grote indruk op zijn gehoor. Dat het zo snel kan verkeren, heeft Johan de Witt ons helaas geleerd, toch blijft het in de ogen van Johan verbazingwekkend dat iemand zo snel kan vallen.

Er was nog iets dat Johan triggerde. Het leven van koning Willem-Alexander eindigde op 4 maart 2021. ‘Er is iets met 4 maart. Ook in verband met het koningshuis. Plotseling wist hij het. Razendsnel liet hij Wikipedia de levensloop van koning-stadhouder Willem III opzoeken. En warempel, daar staat het, zwart op wit. ‘Op 4 maart 1702 valt koning-stadhouder Willem III van zijn paard tijdens een rit op het landgoed bij Hampton Court. Na zijn val wordt de koning van Engeland overgebracht naar Kensington Palace en daar overlijdt hij op 8 maart. Hij wordt begraven in Westminster Abbey. Willem III overlijdt kinderloos. Na zijn dood barst er zowel in de Nederlanden als in Engeland een machtsstrijd los. Omdat de staten van Holland en Zeeland het stadhouderschap erfelijk hebben verklaard besluiten zij af te zien van de benoeming van een nieuwe stadhouder. Zo begint het Tweede Stadhouderloze Tijdperk. Niet alleen de datum is frappant, dat geldt nog meer voor de toedracht. Een paard, een paard, mijn koninkrijk voor een paard. Tsja, dat dit edele dier beide Oranjes fataal is geworden, notabene op dezelfde datum, dat had niemand kunnen bedenken. Johan herinnerde zich ook een interview met minister Albeda van Sociale Zaken in het kabinet Van Agt. De minister klapte uit de school over een gesprek dat hij met koningin Juliana had over de voorgeschiedenis van haar familie. Ze wekte daarbij de indruk dat ze dacht dat zij een rechtstreekse afstammeling was van de koning-stadhouder. ‘Ik heb haar toen maar uit die droom geholpen. Maar dat nam ze me niet bepaald in dank af’, lachte Albeda.

Zoals te verwachten viel, boekte de VVD grote winst bij de Tweede Kamerverkiezingen van 17 maart. Mark Rutte kreeg er als informateur een speciale taak bij. Hij moest met een voorstel komen om het staatsbestel op een zo’n kort mogelijke termijn te hervormen. Het was onontkoombaar dat Maxima tijdelijk als regent werd aangesteld. Daarom werd de premier van alle kanten onder druk gezet om zijn ideeën zo snel mogelijk op papier te zetten. Rutte herinnerde zich het boek ‘Grondwet van de Republiek’ dat hij in het begin van deze eeuw met grote aandacht had gelezen. De auteurs, te weten de heren Hans Jessurun D’Oliveira, Meine Henk Klijnsma, Jan Herman Beestman, Pierre Vinken en Wim Voermans waren tot de conclusie gekomen dat Nederland, als een van de vroegste Europese republieken, na dit monarchaal intgerrugnum weer zou terugkeren naar de Republikeinse staatsvorm. Om dat te bereiken, lanceerden ze drie modellen: Model A-De minister-president als staatshoofd, model B – De ceremoniele president, en Model C-De beschermende president. Rutte was direct gewonnen voor Model A. Niet onlogisch vanuit zijn positie bezien. In de Memorie van Toelichting schreef de premier het volgende: Voor Nederland geldt zodra de Tweede- en Eerste Kamer daarmee hebben ingestemd dat een parlementaire democratie in wezen onverenigbaar is met een erfelijk koningschap. Dit wetsvoorstel voorziet in de afschaffing van het koningschap. In het voorgestelde stelsel zal de minister-president, naast zijn al bestaande taken, optreden als staatshoofd. Het samenvallen van de functies van minister-president en staatshoofd brengt met zich mee dat er ook geen bijzondere bepalingen voor de benoeming, het ontslag of de ambtstermijn van het staatshoofd zijn opgenomen in dit voorstel. Een kamerbrede meerderheid steunde deze zienswijze, en zo ging na een zeer snel uitgevoerde staatshervormingsprocedure op 1 juli 2021 de Nieuwe Republiek der Nederlanden onder politieke leiding van Mark Rutte van start. In Nederland bleef zijn positie die van premier, maar in het buitenland mocht hij zich als president presenteren. Dat kwam het aanzien van de Nederlandse regeringsleider wereldwijd sterk ten goede. Rutte werd daamee een gelijkwaardige gesprekspartner van collega’s als Biden en Macron.

Johan had een heel ander doel voor ogen. Het werd zijn grote droom om met Ajax de eerste winnaar te worden van de Champions League onder de vlag van de Nieuwe Republiek der Nederlanden. Een tekstueel aangepaste versie van ‘I Dreamed a Dream’ uit de musical Les Miserables groeide al snel uit tot het nieuwe clublied van de Amsterdammers. PSV, AZ, Vitesse en Feijenoord wilden die uitdaging graag aangaan en zodoende werd er de komende jaren heel wat af gedroomd in de Nederlandse voetbalstadions.